Posts

लेखकको गुनासो

हामी हिन्दुहरूको पुराण शाश्त्रहरूमा २४ अवतारको वर्णन गरेको पाइन्छ । जसमध्ये श्रीराम र श्रीकृष्णको कार्य चरित्रको वर्णन ठूलो छ । यि दुवै अवतार राजनीतिभित्र मुछिएकोले विजयी जिन्दावाद पराजयी मूर्दावाद भने झैं यि दिजयी जति देव अवतारी र पराजयी जतिलाई दानव रूपमा परिणत गरेको त होइन ? वास्तवमा यि सबै मानिस त होलान् । जिउँदाको सम्झनामा मरेका को बिर्सनामा भने झैं ति सफल राजनीतिज्ञहरूलाई ईश्वरको रूप दिन लेखक कविहरूले तिनीहरूको कार्य अद्भूत र चमत्कारीपूर्ण देखाएका त होइन ? भन्ने शंका लाग्दथ्यो मलाई । त्यसैले म उक्त ईश्वरको अवतारप्रति विकल्पित थिएँ । म आफूले देखे र भ्याए सम्मका पाना पल्टाएर ईश्वरको खोजी गर्न थालें । खोजदा खोजदै झन वर्तमान भौतिकवादी विश्वको गतिविधि देखेर म फेरी य भ्रममा पर्दथिएँ । सौतानी षडयन्त्रबाट राज्यच्यूत भएका राम वाध्य भएर वनगमन गर्न परेको र सुग्रिव र विभीषणको सहायताबाट लंका हत्याई लंकासम्मको शक्ति देखाएर पुनः भरतलाई त्वं शरणमा ल्याएर आफ्नो राज्य हस्तान्तरण गरेको त होइन ? कृष्णः- कंसले विपक्षीको वंश निर्मूल पार्ने योजना गरेको र आफ्नो वंश निर्मूल पार्ने योजनाक...
Post a Comment
Read more

यो कविता पाठ गर्ने तरिका

छन्दबद्ध पद्य कवितामा शब्दकोषको ह्रस्व दीर्घ राखिदैन । कविताको छन्द लय तथा शैलीको आधारमा ह्रस्व दीर्घ राखिन्छ । पाठकहरूले यस्तो कविता पाठ गर्दा गद्यमा झं स्वरलाई हल बनाएर गरिन हुँदैन । स्वरलाई हल नबनाइकन दीर्घ र हल्लाई लामू ढीलो गरेर पाठ गर्नू भएमा जसको लय तुरुन्त पत्ता लाग्नेछ । उपरोक्त लय पत्ता लगाएर पाठ गर्ने बानी बसेका मानिसहरूमा गद्यमा भन्दा पद्यमा ज्यादा रस बसेर प्राउँदछ । यस्तो पद्य कवितामा रस बसेका मानिसहरू हाम्रो पहाडि भेगमा प्रायश पाइन्छन् । केवल साक्षरी मात्र भएका सर्सर्ती वाचक नचलेका मानिसहरूलाई गद्य पाठ गर्न मुस्किल पर्दछ । तापनि उनिहरूमा लोक लय पद्यमा रस बसिसकेको छ भने ह्रस्व दीर्घको ज्ञान छैन तापनि केवल लयको आधारमा सजिलैसंग विभिन्न स्वर भाखामा पद्य कविता पाठ गर्नेगर्दछन् । त्यसैले ति सर्वसाधारणले पनि पढन सकुन भन्ने उद्देश्यले यो किसिमको श्लोकमा लेखेको हूँ ।
Post a Comment
Read more

पूर्व कथा

सत्यै यूग माहाँ महर्षि भरद्वाज्, यज्ञैको तर्खगरी । सिद्धीखातिर पाल्नु भो शिवपुरी, श्री शीव मन्मा धरी ॥ दर्शन् श्री शिवको र पार्वतिजिको, कैलाश पर्वत् माहाँ । गर्नूभो विनती नहेर मुनिले, देवाधि देवै माहाँ ॥१॥  भक्तै वत्सल शीवको हुकुम भो, इच्छा छ तिम्रो कुन ? | दिनेछू तिमीलाई निश्चय वर, मागे बमोजिम् सुन ! ॥ वाणी ईश्वरको सुनेर मुनिले, बोल्छन् अगाडी गई । मेरो यज्ञ सफल गराइ दिनु होस्, प्रवेश हजु भई ॥२॥  भक्तको मनसा बुझेर भगवान्, शिर्माथि बाहू धरी । आज्ञा हुन्छ ति भक्तको उपरमा, अत्यन्त प्रेमले गरी ॥ तिम्रो यज्ञ सफल हुनेछ ऋषिजी, प्राउँनेछु यज्ञ गर । मेरो जन्म हुनेछ भार बढदा, कलीको आखितिर ॥३॥  तिम्रो गोत्रमाहाँ लिनेछु मजनम्, ३ बार मै सित । यस्तो आज्ञा भएछ सत्युगमाहाँ, श्री भार द्वाजै सित ॥ योवपूर्ण गराउना कन शिव, सिराडि साई भनी । लिनु भो अवतार दोस्रो पनि फेर्, श्री सत्यसाई अनी ॥४॥
Post a Comment
Read more

श्री सिराडी साई बाबाको रूपमा प्रथम अक्तार

श्रीगंगा भव नामका द्विज थिए, पत्नी थिइण् देव् गिरी । दक्षिण भारत पत्रि ग्राम बिचमा, बस्थे भजी श्रीहरी ॥  कर्म नोष्ट थिए धनी पनि थिए, पार्थी थिए शीवको । अतीथीहरूको थियो सेवन खुब्, सन्तान् भने तीनको ॥१॥  नहुँदा प्रतिदिन थियो बिरह एक्, ति दम्पती २ महाँ । विनापूत्र कसोरि वंश चलला, नाश हुन्छ पक्कै याहाँ ॥ कन्यादान बिना जुन् यज्ञ फल हो, मिल्ला कसोरी अनी । छोरा एक र छोरि एक हुन् बेश, भन्थे निरन्ततिनी ॥२॥  तिन्को भक्ति ठूलो हुँदा महेशजी, त्यो योगिको रुप धरी । पाल्नू भो द्विजका भवन् बिचमहाँ, अत्यन्त प्रेमले गरी ॥ अतीथीगृहमा बसाइ प्रभुलाई, हेछिन् ति देवै गिरी । अद्भूत् दर्शन पाउछिन् शिवजिको, आश्चर्यमा ती परी ॥३॥  भन्छिन् ब्राह्मणमा गएर यि कुरा, यस्तो देखें लौ भनी । दुवै ब्राह्मण ब्राह्मणी उसबखत्, पर्छन् तिपद्मा अनी ॥ हेनाथ् ख्वामित हे प्रभो पशुपते, हे भक्त वत्सल प्रभो !। शरणमा लिई बक्सियोस् हजुरको, जान्दीन लीला अहो ॥४॥ आज्ञा भयो शिवजिको तिनीहरु माथी । के माग्दछौ माग भनेर शिरै समाती ॥ आफ्ना ति इष्ठदेवको पाउमा परेर । भन्छन् ति दम्पति दुई खुशी मन् गरेर ॥५॥  हे नाथ नाथ प्रभुन...
Post a Comment
Read more

श्री सत्य साई बाबाको रूपमा द्वितीय अवतार

श्री सत्यसाइको द्वितीय अवतार, विस्तार गर्छ याहाँ । विद्वान् सज्जने क्षमा गरिदिनोस्, गल्ती भएका माहाँ ॥ दक्षिण भारत भ्रान्द्र प्रदेशमाहाँ, जिल्ला अनन्तै पुर । गाऊँ एक छ पूट्ट पति भनिने, सद्भावको माधुर ॥१॥ पेद्दा बेकप्पा भनि नाम् गरेका । ब्राह्मण थिए धर्म माहाँ रहेका ॥ पत्नी थिइन् ईश्वर अम्बा नाम् की । सत्कर्मले पूर्ण प्रती भएकी ॥२॥  शान्त स्वभावकी सुखमा रहेको । सत्कर्म व्रतादि अनेक गरेकी ॥ श्री सत्य नारायणको पूजा जो । गर्थिन् विधी वत् नियमै यहीथ्यो ॥३॥ आउँनुभो भगवान् जनार्दन प्रभू, तिन्को त्यो गर्ने माहाँ । सौन्दर्य तेज अद्भुतै हुन गयो, आश्चर्य मान्थे ताहाँ ॥ शम् नीयम् हरू पालना गरदथिन्, ध्यान्मा त हुन्थिन् लिन ॥ दर्शन् श्री शिवको र पार्वति जिको, पाउँथिन् ति पल पल् छिन ॥४॥ घर्मा जो रहेका मृदंग र मृदुल्, त्यो रातका बीचमा । बज्थे आफइ जो शुभ स्वरगरी, पर्यो सब् आश्चर्यमा ॥ घट्ना यो घटदा ति ब्राह्मणडरी, पुगे क्वै वोद्वान्काहाँ । बताए घरका जती घटना हो, तिन्का त्यो सामने माहाँ ॥५॥  ध्यान् गर भगवान् जनार्दनजिको, शंका नलेउ हरे । कल्याण सूचक जानिलेउ तिमिले, लाभादि होला ...
Post a Comment
Read more